Bu yazımızda Blokzincir ağlarına derinlemesine bir rehber hazırladık.
{getToc} $title={Table of Contents}
Giriş
Bu yazımızda en çok kullanılan Blokzincir ağlarına derinlemesine bir bakış atıyoruz. Blokzincir teknolojisinin kısa bir özetini geçtikten sonra, yazımızdaki her bir Blokzincir ağını inceleyeceğiz. İncelediğimiz Blokzincir ağlarına genel bir tanıtım ile başlayıp, temel istatistikleri, artıları ve eksileri, ağ üzerindeki popüler uygulamalar ve ekosistemi dahil ele alacağız.
Blokzincir Nedir?
Bloklardan meydana gelen verilerin yer aldığı şifrelenmiş veri bloklarına "Blokzincir" denir. Bir zincir halinde birleşirler. Her bir blok üzerindeki bilgi değişmez kayıtlar olarak saklanır ve o ağdaki diğer paydaşlar tarafından doğrulanır. 2008 yılında keşfedilmiştir. Kripto paralar, akıllı sözleşmeler ve uygulamaların oluşturulabildiği ağlardır. Dünya da binlerce Blokzincir ağı vardır ve sayıları her geçen gün artmaktadır. L1 (Layer 1) ve L2 (Layer 2) olarak ayrılırlar.
L1 (Layer 1) Blokzincir Ağı Nedir?
Blokzincir ekosisteminin temelini oluşturan ana zincir (mainnet) Layer 1 (L1) olarak adlandırılır. Proof of Work veya Proof of Stake olarak adlandırılan 2 farklı konsensüs mekanızması içerir. Tüm işlemler; blok üretimi, ağ güvenliği bu katmanda çalışır. Layer 1 ağlar protokol düzeyinde çalışırlar. Yani ağın işlem hızını, blok boyutunu veya güvenlik modelini değiştirmek için doğrudan zincir üzerinde güncelleme gerekir.
L1 Blokzincir ağlarına örnek verisek; Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH), Solana (SOL), Cardano (ADA), Avalanche (AVAX), Internet Computer (ICP) ağlarını örnek olarak verebiliriz. L1 Blokzincir ağının özelliklerine değinirsek; L1 ağlarının kendi yerel token'i (coin) vardır. Bağımsız bir konsensus mekanızması kullanılır. İşlemler doğrudan zincir üzerinde kaydedilir ve şeffaf bilgi paylaşımına izin veren gelişmiş bir veritabanı mekanizması sağlanır. Blok zinciri veritabanı, bir zincir üzerinde birbirine bağlı bloklarda verileri depolar. Ağda görüş birliği olmadan zinciri silemediğiniz veya değiştiremediğiniz için veriler kronolojik olarak tutarlıdır. Bu kayıt defterleri verileri silinemez ve değiştirelemez yapar. Bu durum ağdaki güvenliği ve merkeziyetsizliği yüksek düzeye çıkarır fakat ölçeklenebilirliği sınırlar. Sonuç olarak siparişleri, ödemeleri, hesapları ve diğer işlemleri takip etmek için L1 Blokzincir ağları oldukça verimlidir.
L2 (Layer 2) Blokzincir Ağı Nedir?
Layer 2 (L2) Blokzincir ağları L1 ağları üzerine inşa edilen, ve bu ağların ölçeklenebilirlik ve hız sorunlarını çözmeyi amaçlayan yardımcı ağlardır. L2 Blokzincir ağları işlemleri ana zincir dışında (off-chain) olarak gerçekleştirler ve sonuçları Layer 1’e yazarak hem işlem maliyetini düşürür hem de hızı artırırlar.
Layer 2 Blokzincir ağlarına örnek verirsek; Polygon (MATIC) ağı Ethereum ağı için ölçekleme çözümü sunar. Arbitrum (ARB) ağı Ethereum tabanlı Optimistic Rollup ağıdır. Lightning Network ağı Bitcoin için ödeme ağı çözümüdür. L2 Blokzincir ağları; L1 zincirine bağlı olarak çalışırlar. İşlemleri ana zincir dışında gerçekleştirip sonuçları L1 ağına geri yazarlar. L2 ağları daha düşük işlem ücretleri ve daha yüksek hızı sunarlar ve güvenliği büyük ölçüde ana zincirden (L1) devralırlar.
Durumu daha iyi anlayabilmeniz için L1 ve L2 Blokzincir ağları ile ilgili karşılaştırma tablosu hazırladık.
Özellik | Katman 1 (L1) | Katman 2 (L2) |
---|---|---|
Tanım | Ana blokzincir protokolü | L1 üzerine inşa edilen ölçekleme katmanı |
İşlem Yeri | On-chain (zincir üzerinde) | Off-chain (zincir dışında, sonra L1’e kaydedilir) |
Örnekler | Bitcoin, Ethereum, Solana | Polygon, Arbitrum, Lightning Network |
Avantaj | Yüksek güvenlik ve merkeziyetsizlik | Yüksek hız ve düşük işlem maliyeti |
Dezavantaj | Ölçeklenebilirlik sorunu | Ana zincire bağımlılık |
Blokzincir Ağları
Şimdi yazımıza her bir Blokzincir ağını inceleyerek devam edelim. İncelediğimiz Blokzincir ağlarına genel bir tanıtım ile başlayıp, temel istatistikleri, artıları ve eksileri, ağ üzerindeki popüler uygulamalar ve ekosistemi dahil ederek ele alacağız.
Bitcoin (BTC) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kurucular | Satoshi Nakamoto (takma ad, anonim kişi veya grup) |
Kuruluş Yılı | 2009 |
Konsensüs Mekanizması | Proof of Work (PoW) |
Yerel Token | BTC (Bitcoin) |
Ortalama Günlük İşlem | ~600,000 işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~20–22 milyon adres |
İşlem Hızı (TPS) | Yaklaşık 7 TPS (blok başına 10 dakikalık aralık) |
Ortalama İşlem Ücreti | ~$1.20 USD (ağ yoğunluğuna göre değişir) |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~$1.3 trilyon (yaklaşık, 21 milyon BTC arz üzerinden) |
Toplam Adres Sayısı | ~1.2 milyar oluşturulmuş adres |
Enerji Verimliliği | Yüksek enerji tüketimi (PoW madenciliği nedeniyle) |
Tanıtım
Bitcoin, 2009 yılında Satoshi Nakamoto takma adlı anonim bir geliştirici veya geliştirici grubu tarafından oluşturulan ilk blokzincirdir. Bu ağ, Proof of Work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullanır ve temel amacı merkeziyetsiz, sansüre dayanıklı bir dijital değer transfer sistemi sunmaktır. 21 Milyon adet sınırı ile Bitcoin, günümüzde yalnızca bir dijital para değil, aynı zamanda “Dijital Altın” olarak da görülmektedir. Son zamananlarda kurumsal alıcılar ve devletler tarafından bir rezerv değer varlığı olarak oldukça benimsenmiştir. Ağ, güvenlik ve bütünlük açısından son derece sağlam bir yapıya sahiptir. Yüksek işlem maliyetleri ve sınırlı işlem kapasitesi ölçeklenebilirlik sorunlarına yol açmaktadır. L2 ağlar ile bu sorunlar giderilebilmektedir.
Ekosistem
Bitcoin Layer 1 yani L1 bir ağdır. Lightning Network; L2 ağı olarak hızlı ve düşük maliyetli ödeme ağı ile Bitcoin ağına entegre olarak çalışır. Ordinals Protocol; Bitcoin tabanlı NFT sistemleri ile ilgili girdileri yaratır ve kontrol eder. Runes; Bitcoin üzerinde fungible token standardını belirler. Stacks (STX); Bitcoin’e akıllı kontrat özelliği kazandıran bir L2 katman olarak çalışır. Liquid Network; Kurumsal odaklı bir yan zincirdir.
Artıları
Bitcoin ağı,15 yıldan uzun süredir saldırıya uğramadan çalışıyor en güvenli blokzincir olarak çalışıyor.
En yüksek ağ değerine sahip Blokzincir ağıdır.
Geniş benimsenme oranı: Borsalar, kurumlar ve devletler düzeyinde geniş bir benimsenme oranına sahiptir.
Lightning Network L2 entegrasyonu sayesinde daha hızlı ve ucuz işlemler yapılabiliyor.
Ordinals ve Runes protokolleriyle NFT ve token oluşturma imkânı bulunuyor.
Eksileri
Ortalama 7 TPS ile ölçeklenebilirlik sınırlı buda düşük işlem hızı demek.
Proof of Work yapısı büyük enerji ihtiyacı doğuruyor ve buda yüksek enerji tüketimi demek.
Değerlendirme
Bitcoin ekosistemi 2025 yılı itibari ile çok hızlı bir şekilde büyümektedir. Özellikle Dünya genelindeki Bitcoin benimsenmesi oldukça artış göstermiştir. BTC ETF onayları ve kurumsal benimsenme ile ciddi bir büyüme katedilmiştir. Arzı 21 milyon adet ile sınırlı olan Bitcoin sadece küçük yatırımcılar ile sınırlı kalmamış, kurumsal yatırımcılar ve devletler tarafından bir rezerv değer varlığı olarak benimsenmiştir.
Her dört yılda bir gerçekleşen Bitcoin Halving ile arz azaltımı devam ediyor, madenci verimliliği önem kazanıyor. Maksimum arza olan yakınlık artıyor ve buda değer yükselişini artırıyor. Layer-2 çözümleri (Lightning, Stacks, Ark, Liquid) büyümeye devam ediyor. Özellikle Ordinals ve Runes altyapısının gelişmesiyle Bitcoin tabanlı NFT ve token’ların artması bekleniyor. MicroStrategy, Metaplanet, BlackRock, Fidelity gibi kurumlar BTC alarak ağın değerini artırıyor.
Bitcoin, Dünyanın en güvenli ve en değerli blokzinciri olmaya devam etmektedir. Bitcoin blokzincir dünyasının omurgası konumundadır.
Ethereum (ETH) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kurucular | Vitalik Buterin, Gavin Wood, Joseph Lubin, Anthony Di Iorio, Charles Hoskinson |
Kuruluş Yılı | 2015 |
Konsensüs Mekanizması | Proof of Stake (PoS) |
Yerel Token | ETH (Ether) |
Ortalama Günlük İşlem | ~1.7 milyon işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~15-18 milyon adres |
İşlem Hızı (TPS) | Yaklaşık 25 TPS (L1) |
Ortalama İşlem Ücreti | ~0.60 USD |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~$500 milyar (yaklaşık) |
Toplam Adres Sayısı | ~330 milyon üzerinde |
Enerji Verimliliği | PoW sonrası %99.9 daha az enerji kullanımı |
Tanıtım
Ethereum, 2015 yılında Vitalik Buterin, Gavin Wood, Joseph Lubin ve diğer kurucu geliştiriciler tarafından oluşturulmuştur. Ethereum, Akıllı kontratlar ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) çalıştırmak için tasarlanmış bir Layer-1 (L1) blokzincir ağıdır. 2022 yılındaki “The Merge” güncellemesiyle, Ethereum ağı Proof of Work (PoW)’dan Proof of Stake (PoS) mekanizmasına geçerek enerji tüketimini %99’dan fazla azalttı ve ekosistemi sürdürülebilir hale getirdi.
Ekosistem
Ethereum ağı üzerinde DeFi, NFT, DAO, GameFi ve stablecoin altyapılarının büyük kısmı bulunmaktadır. Uniswap, Aave, Curve, Compound gibi DeFi platformları ağ üzerine entegre edilmiştir. OpenSea, Blur, Rarible gibi NFT platformları üzerinde yüzbinlerce kullanıcı NFT alım satımı yapabilmektedir. Ethereum, 2025 itibarıyla tüm blokzincirlerin toplam DeFi kilitli varlık değerinin (TVL) %50’sinden fazlasını barındırmaktadır.
Artıları
Ethereum ağı, geliştirici dostu altyapısı ile dApp, NFT ve DeFi uygulamaları için küresel standardı belirlemiştir.
Binlerce aktif proje ve protokol ile çok geniş bir topluluğa ve ekosisteme sahiptir.
Dünyanın en fazla doğrulayıcıya sahip blokzincirlerinden biridir ve L2 çözümleriyle ölçeklenebilirlik artırılmıştır.
Eksileri
Yoğun ağ dönemlerinde gas ücretleri artar ve bu durumda yüksek işlem ücretleri ödenebilir.
TPS düşük olduğu için işlem tıkanıklığı yaşanabilir.
Sharding, proto-danksharding gibi geçişler teknik olarak zorludur. Bu nedenle kullanıcı deneyimi çoğu zaman L2 ağlarına taşınmak zorunda kalır.
Değerlendirme
Gelecekte Dencun ve Proto-Danksharding yükseltmeleri ile L2 veri maliyetlerini azaltacak ve ölçeklenebilirliği artırmayı planlıyorlar. Ayrıca zkEVM projeleriyle daha hızlı ve güvenli bir L2 deneyimi sunmayı düşünüyorlar. Ethereum, blokzincir dünyasında teknolojik inovasyonun kalbi olarak kabul ediliyor. Binlerce akıllı kontrat sözleşmeleri ile ağ göz kamaştırıyor. Her ne kadar işlem ücretleri ve L1 tıkanıklığı sorun olmaya devam etse de, PoS geçişi ve L2 genişlemesi ile ağ geleceğe hazır hale getirilmiş ve geliştimeler devam ediyor.
Solana (SOL) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kurucular | Anatoly Yakovenko, Raj Gokal (Solana Labs) |
Kuruluş Yılı | 2020 |
Konsensüs Mekanizması | Proof of Stake (PoS) + Proof of History (PoH) |
Yerel Token | SOL |
Ortalama Günlük İşlem | ~2–3 milyon işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~40.9 milyon aktif kullanıcı (TokenTerminal & Artemis verileri) |
İşlem Hızı (TPS) | Pratik ortalama ~4,000–4,500 TPS; teorik kapasite ~65,000 TPS |
Ortalama İşlem Ücreti | ~0.00025 USD (çok düşük ücret seviyesi) |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~$140 milyar (DefiLlama verisi) |
Toplam Adres Sayısı | Aktif kullanıcı sayısı milyonlarca |
Enerji Verimliliği | PoS + PoH ile enerji tüketimi PoW zincirlere kıyasla çok düşük |
Tanıtım
Solana, 2020 yılında Anatoly Yakovenko ve Raj Gokal liderliğinde Solana Labs tarafından geliştirilmiş yüksek performanslı bir Layer-1 (L1) blokzincir ağıdır. Ağ, Proof of Stake (PoS) ile Proof of History (PoH) mekanizmasını birleştirerek, saniyeler içinde binlerce işlemi gerçekleştirme kapasitesine sahiptir. Tarih Kanıtı, Solana blokzincirinde gerçekleşen işlemlerin hangi sırada olduğunu ve işlemlerin doğru bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini kanıtlamaya çalışan bir protokoldür. Düşük işlem ücretleri ve yüksek TPS değeri ile DeFi, NFT ve oyun uygulamaları için öne çıkan bir blokzincirdir.
Ekosistem
Solana Blokzincir ağında bir çok uygulama vardır. DeFi sektöründe; Serum, Raydium, Orca gibi uygulamalar bulunuyor. NFT ve Metaverse kategorisinde ise Magic Eden, Solanart, Star Atlas projeleri var. L2 projeleri ise Wormhole, Neon Labs. Solana ağında özellikle NFT ve GameFi projeleri oldukça aktifdir.
Artıları
Yüksek işlem kapasitesi ile Pratikte 4,000–4,500 TPS, teorik kapasite 65,000 TPS'ye kadar çıkılabiliyor.
Düşük işlem ücretleri ile işlem başına $0.00025 USD ile oldukça avantajlı.
Geliştirici dostu bir Blokzincir ağı olan Solana'nın DeFi, NFT ve oyun ekosistemi güçlü.
Eksileri
Solana bazı dönemlerde validator hataları veya ağ tıkanmaları nedeniyle kısa süreli kesintiler yaşadı ve validator seti ve ağı yöneten stake sahipleri konusunda eleştiriler mevcut.
L2 ve diğer zincirlerle sınırlı köprü uyumluluğu sorunları var.
Değerlendirme
Solana, yüksek hız üzerine yoğunlaşan bir Blokzincir. Artı olarak düşük ücret ve ölçeklenebilirlik avantajları ile öne çıkan bir Layer-1 blokzinciri. NFT, GameFi ve DeFi ekosisteminde güçlü bir kullanım alanı var. Bununla birlikte, geçmiş ağ kesintileri ve merkeziyetsizlik tartışmaları olumsuz yönleri. Genel olarak, Solana Blokzincir ağını performans ve hız odaklı uygulamalar için uygun bir Blokzincir olarak kabul edebiliriz.
Binance Smart Chain (BNB) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kuruluş Yılı | 2020 |
Konsensüs Mekanizması | Proof of Staked Authority (PoSA) |
Yerel Token | BNB |
Ortalama Günlük İşlem | ~9.9 milyon işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~56.4 milyon aktif adres |
İşlem Hızı (TPS) | Ortalama ~249 TPS |
Ortalama İşlem Ücreti | ~0.109 USD |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~92.6 milyar USD |
Toplam Adres Sayısı | ~656 milyon adres |
Enerji Verimliliği | PoSA konsensüsü sayesinde düşük enerji tüketimi |
Tanıtım
Binance Smart Chain (BSC), 2020 yılında Binance kripto para borsası tarafından başlatılan yüksek performanslı bir Layer 1 blokzincir ağıdır. BSC ağı Ethereum Sanal Makinesi (EVM) uyumlu olması sayesinde, Ethereum tabanlı dApp’lerin kolayca BSC ağına taşınabilmesine olanak tanıyor. Ağ, düşük işlem ücretleri ve hızlı işlem süreleri ile DeFi, NFT, oyun ve diğer merkeziyetsiz uygulamalar için güçlü bir ekosistem sunar. BSC ağı yerel token'ı ise BNB.
Ekosistem
DeFi Projeleri: BSC ağında PancakeSwap, Venus ve ApeSwap gibi DeFi projeleri var. BakerySwap, Treasureland ise NFT platformları. My DeFi Pet, CryptoBlades ise oyun ve metaverse konusunda oldukça yol almış uygulamalar. Truffle, Hardhat, Remix uygulamaları ile geliştiriciler içerik üretebiliyor. BSC, özellikle DeFi ve NFT projelerinde aktif olarak kullanılan bir zincirdir ve yüksek hız ile düşük maliyetli işlem avantajı sunar.
Artıları
Yüksek işlem kapasitesi ile oldukça başarılı olan ağ, ortalama ~249 TPS hıza çıkabiliyor.
Düşük işlem ücretleri ile kullanıcı dostu. İşlem başına ~0.109 USD.
EVM uyumluluğu ile Ethereum tabanlı dApp’lerin kolayca BSC ağına taşınabiliyor.
Eksileri
Merkeziyetsizlik sınırlı bir rol üstleniyor. PoSA mekanizması nedeniyle validator yapısı sınırlı sayıda.
BNB token fiyat artışı işlem ücretlerini artırıyor.
Değerlendirme
BSC, yüksek hız, düşük işlem ücreti ve geniş ekosistem avantajlarıyla dikkat çeken bir Layer 1 blokzinciri. Binance kripto para borsası'nın gücünü arkasında alan ağ, DeFi, NFT ve oyun projeleri için güçlü bir platform sağlarken, merkeziyetsizlik ve ağ tıkanıklığı gibi sınırlamalar yatırımcılar için göz önünde bulundurulmalıdır.
Tron (TRX) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kuruluş Yılı | 2017 |
Konsensüs Mekanizması | Delegated Proof-of-Stake (dPoS) |
Yerel Token | TRX |
Ortalama Günlük İşlem | ~8 milyon işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~2.8 milyon aktif adres |
İşlem Hızı (TPS) | ~2.000 TPS |
Ortalama İşlem Ücreti | ~0.0003 USD |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~32.2 milyar USD |
Toplam Adres Sayısı | ~100 milyon adres |
Enerji Verimliliği | dPoS konsensüsü sayesinde düşük enerji tüketimi |
Tanıtım
TRON, 2017 yılında Justin Sun tarafından kurulan merkeziyetsiz bir dijital içerik platformudur. Dünya genelinde Kriptopara tutkunları tarafından oldukça sevilen ve benimsenen bir ağdır. 2025 itibarıyla, delegated Proof-of-Stake (dPoS) konsensüs mekanizmasıyla yüksek işlem hızı ve düşük maliyet sunmaktadır. Ağ, özellikle USDT (Tether) transferleriyle tanınır ve TRC-20 token standardı üzerinden işlem yapar. TRON, Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumluluğu sayesinde, Ethereum tabanlı uygulamaların kolayca taşınmasına olanak tanır.
Ekosistem
Tron ağı, JustLend, SunSwap ve JustStable DeFi projeleri ile oldukça başarılıdır. Ağ, JustNFT, TRONLink Wallet gibi NFT platformları ve cüzdanları ile kullanıcı dostu bir deneyim sunar. DLive, BitTorrent gibi içerik ve sosyal medya platformları ile ağ canlı tutuluyor. TRON Arcade, WINkLink ile oyun ve Metaverse alanında oldukça başarılı.
Artıları
Yüksek işlem kapasitesi ile ağ, saniyede yaklaşık 2.000 işlem (TPS) gerçekleştirebilir.
Tron ağı USDT transferlerinde lider bir ağdır. TRON, global USDT arzının %51'ini taşımaktadır.
Geniş bir ekosistem barındıran ağ, DeFi, NFT ve içerik platformları gibi çeşitli uygulamalar barındırır.
Eksileri
dPoS mekanizması, ağın merkeziyetsizliğini sınırlayabiliyor.
Değerlendirme
TRON, yüksek işlem hızı, düşük ücretler ve geniş ekosistemi ile dikkat çeken bir Layer 1 blokzinciri. USDT transferlerinde Dünya da lider. Ancak, merkeziyetsizlik ve ağ tıkanıklığı gibi sınırlamalar yatırımcılar için göz önünde bulundurulmalıdır.
Avalanche (AVAX) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 (Layer 1) |
Kuruluş Yılı | 2020 |
Konsensüs Mekanizması | Avalanche Consensus + Snowman Protocol |
Yerel Token | AVAX |
Ortalama Günlük İşlem | ~4.6 milyon işlem/gün |
Aylık Aktif Adres (2025) | ~3.2 milyon aktif adres |
İşlem Hızı (TPS) | ~4.500 TPS |
Ortalama İşlem Ücreti | ~0.02 USD |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~18.5 milyar USD |
Toplam Adres Sayısı | ~120 milyon adres |
Enerji Verimliliği | Yüksek — Avalanche protokolü PoW’a kıyasla %99 daha verimli |
Tanıtım
Avalanche (AVAX), yüksek hız, düşük ücret ve ölçeklenebilirlik odaklı olarak geliştirilen bir Layer 1 (L1) blokzincir ağı olarak tanımlayabiliriz. Ava Labs tarafından 2020 yılında piyasaya sürülen Avalanche, merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler), DeFi protokolleri ve NFT ekosistemleri için optimize edilmiştir. Avalanche Blokzincir ağının en dikkat çekici özelliği, “Subnet” yapısıdır. Bu teknoloji, geliştiricilerin kendi özel blokzincirlerini Avalanche ekosistemi üzerinde başlatmalarına olanak tanır. Avalanche üç ana zincirden oluşur: İlk zincir olan X-Chain (Exchange Chain) varlık oluşturma ve transfer işlemleri için kullanılır. C-Chain (Contract Chain) ise akıllı sözleşme uyumluluğu yani EVM ile kullanılır. P-Chain (Platform Chain) ise doğrulayıcı yönetimi ve alt ağların (subnets) sorumludur.
Ekosistem
Avalanche (AVAX) ekosistem büyüklüğü 2025 itibarıyla 300’den fazla aktif protokol ve 20 milyar USD’nin üzerinde toplam işlem hacmine ulaşmıştır. Avalanche ekosistemi, hem bireysel hem kurumsal kullanıcılar için geniş bir dApp ve altyapı kaynağı sunuyor. Trader Joe, Benqi, Aave, Curve, GMX DeFi olarak öne çıkan platformlar. Kalao, Joepegs, OpenSea Avalanche koleksiyonları NFT kategorisinde göz kamaştırıyor. Ayrıca Deloitte ve Ava Labs iş birliği ile kurumsal blockchain çözümleri sunuluyor.
Artıları
Avalanche ağında çok yüksek TPS kapasitesi en öne çıkan artı özelliği diyebiliriz.
EVM uyumluluğu ile Ethereum dApp’leri AVAX ağına taşınabiliyor ve Subnet yapısı ile özelleştirilebilir zincir ekosistemi oluşturulabiliyor.
Eksileri
Subnet ekosistemi henüz tam olgunlaşmadığı için verim sıkıntısı var.
Ağ üzerinde doğrulayıcı sayısı yüksek olsa da giriş maliyeti yani stake oranı yüksek.
Değerlendirme
Avalanche, 2025 itibarıyla ölçeklenebilirlik ve esneklik bakımından ilk 10 küresel blokzincir arasında yer almaktadır. Özellikle subnet mimarisi ile Web3 projelerine yüksek özelleştirme gücü sunar. Avalanche ağı, geleceğin çok zincirli Web3 ekosisteminde modülerliği, hız avantajı ve EVM uyumluluğu ile güçlü bir alternatifdir.
Polygon (MATIC) Blokzincir Ağı
Özellik | Veri / Bilgi |
---|---|
Katman Türü | L1 PoS / Sidechain (Polygon PoS) + Layer-2 & AggLayer çalışmaları |
Kuruluş Yılı | 2017 (proje başlangıcı), PoS ana zincir yaygın kullanıma ~2019-2020 |
Konsensüs Mekanizması | Proof of Stake (PoS) + yan zincir & ölçekleme destek mekanizmaları |
Yerel Token | MATIC |
Ortalama Günlük İşlem | ~3.4 milyon işlem/gün (Polygon PoS, Q1 2025) :contentReference |
Aylık Aktif Adres / Kullanıcı (2025) | ~18.9 milyon aylık aktif kullanıcı |
İşlem Hızı (TPS) | Gerçek kullanımda “ortalama” birkaç yüz TPS; teorik kapasiteler daha yüksek; bazı kaynaklarda 50-100 arası görülen tipik değerler |
Ortalama İşlem Ücreti | ~$0.01 USD düzeyinde (Polygon PoS) |
FDV (Tam Seyreltilmiş Değerleme) | ~2.5 milyar USD |
Toplam Adres Sayısı | ~530-540 milyonin üzerinde toplam adres sayısı (PolygonScan verisi) |
Enerji Verimliliği | Proof of Stake yapısı sayesinde PoW zincirlere kıyasla oldukça düşük; işlemler genel olarak hafif maliyet ve enerji tüketimi ile |
Tanıtım
Polygon, Ethereum ekosistemine ölçeklenebilirlik getirmek amacıyla kurulmuş bir Layer-1 / Layer-2 hibrit mimaridir ve özellikle Polygon PoS zinciri ile bilinir. Polygon, düşük işlem ücretleri, hızlı işlemler ve Ethereum ile uyum sayesinde DeFi, NFT, oyun ve çeşitli Web3 projeleri için tercih edilen altyapılardan biridir. Polygon Labs, “AggLayer” gibi çözümler üzerinden zincirler arası birlikte çalışabilirliği ve daha fazla ölçeklenebilirliği amaçlayan gelişmeleri de yürütmektedir.
Ekosistem
Arazi / Tokenize Varlıklar / RWA (Real World Assets): Tahvil, gayrimenkul ve diğer varlıkların tokenize edilmesi gerçek dünyada ilgi görüyor; Polygon çözümleri bu alanda altyapı sunuyor.Fakat bu kullanım daha erken aşamada.
Artıları
Ücretlerin çok düşük olması kullanıcı dostu bir ortam hazırlıyor.
Ethereum uyumluluğu, geçiş ve birlikte çalışabilirlik imkanlarının güçlü olması güzel bir ortam sunabilir.
AggLayer ve diğer ölçekleme çözümleriyle geleceğe dönük potansiyel barındırıyor.
Eksileri
Bazı kullanıcılar için "son işlem onayı süresi / finality" ile ilgili gecikmeler olabiliyor.
Yeni adres ve kullanıcı kazanımı yoğun olsa da “yeni adreslerin kullanım sıklığı” zaman zaman düşebiliyor. Örneğin Q1 2025’te yeni adres sayıları QoQ düşüş göstermiştir.
Değerlendirme
Polygon, 2025 itibarıyla Web3 dünyasında “yüksek hacimli kullanım”, “düşük maliyet” ve “uygun geliştirici deneyimi” üçgeninde güçlü bir konumdadır. Polygon, özellikle ödeme çözümleri, stablecoin transferleri, NFT ve küçük mikro işlemler için çok uygun bir blokzincir olarak öne çıkıyor.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
En Hızlı Blokzincir Ağı?
Solana (SOL), Sui (SUI) ve Aptos (APT) Blokzincir ağları saniyede binlerce işlem (TPS) ile en hızlı ağlar olarak bilinir. Internet Computer (ICP) da yüksek paralel işlem kapasitesine sahiptir. Her nesilde ağ hızları yeni algoritmalar ile artmaktadır.
Hangi Blokzincir Ağında İşlem Yapmak En Ucuz?
BNB (BSC20), TRON (TRX), Solana (SOL) ve Polygon (MATIC) ağlarında işlem ücretleri oldukça düşüktür. Ethereum (ETH) ve Bitcoin (BTC) ağları işlem ücretleri Layer 2 çözümleri ile düşürülmüştür.
En Fazla Kullanıcı Hangi Blokzincir Ağında?
Bitcoin (BTC) ağı adres sayısı oldukça fazladır. Bir çok adres HODL durumdadır. Ayrıca BNB Chain (BNB), TRON (TRX) ve Solana (SOL) ağları milyonlarca aktif adrese sahip olup kullanıcı yoğunluğu bakımından oldukça yoğundur.
En Çevreci Blokzincir Hangisidir?
Ethereum (ETH), Polygon (MATIC), Avalanche (AVAX), NEAR ve Cosmos (ATOM) PoS (Proof of Stake) tabanlı oldukları için enerji ihtiyaçları düşüktür.
Hangi Blokzincir Ağı Geliştiriciler Arasında Daha Popüler?
Ethereum (ETH) ağı en geniş geliştirici ekosistemine sahiptir. Ayrıca diğer ağlarda geliştiriciler için uygun seçenekler çoktur.
Stablecoin Transferlerinde En Çok Kullanılan Ağ?
Bu konuda hız, güvenlik, benimseme ve işlem ücretleri belirleyici faktördür. TRON (TRX) ve BNB Chain (BNB) USDT ve USDC işlemlerinde liderdir.
En Güvenli Blokzincir Ağı Hangisidir?
Bitcoin (BTC) en güvenilir ağ olarak kabul edilir.
To Support the Referral Brotherhood Platform Visit Our Site and Stay Tuned. {alertSuccess}
Note: "All content on this website is copyrighted."
Teşekkürler Çok Faydalı Bilgi Emeğinize Sağlık.
ReplyDeleteMakalemi okuduğunuz ve beğendiğiniz için çok teşekkür ederim. Blokzincir ağları sadece kripto para ekosisteminde değil, ticaret'den sağlığa bir çok sektörde kullanılıyor. Bu makale insanlara oldukça faydalı olacaktır. Yeni Blokzincir ağları ile içeriğimiz devamlı güncellenecektir.
Delete